شاید تصور کنید که بهعنوان یک کارآفرین، هیچکس بهاندازهی خودتان به زوایای کسبوکارتان تسلط نداشته و نمیتواند در پیشبرد آن به شما کند. این در حالی است که تسلط فنی و علمی بر حوزهی فعالیت تجاری با مدیریت و برنامهریزی برای آن متفاوت است. به همین دلیل است که در دهههای اخیر، تخصصی بهعنوان بیزینس کوچینگ یا مربیگری کسبوکار پدید آمده است.یک متخصص بیزینس کوچینگ، بیزینس کوچ یا مربی کسبوکار نام دارد. او به مدیران تجارتهای مختلف در برنامهریزی، مدیریت، بودجهبندی، هدفگذاری، شناسایی بازار هدف و غیره کمک کرده و بر عملکردشان با آنالیزهای منطقی و ریاضی نظارت دارد. بهرهگیری از یک بیزینس کوچ حرفهای و متخصص، علاوه بر حفظ شرکت در موقعیتهای بحرانی و افزایش سود، سبب پیشی گرفتن شما در میدان رقابت با کسبوکارهای مشابه خواهد شد.
اما تعریف علمی بیزینس کوچینگ چیست؟ یک متخصص این حوزه دقیقا چه کار میکند و در چه موقعیتهایی ممکن است به چنین فردی نیاز داشته باشیم؟ در این مقاله، ضمن پاسخگویی به این سوالات به بررسی جزئیات مهم دیگر از این حوزهی تخصصی پاسخ خواهیم پرداخت. اگر صاحب کسبوکاری هستید یا قصد راهاندازی آن را دارید و حتی اگر به بیزینس کوچینگ بهعنوان شغل آیندهی خود میاندیشید، مطالعهی این مقاله را به شما توصیه میکنیم.
کوچینگ کسب و کار (Business Coaching) فرآیندی است که طی آن، یک مشاور و مربی متخصص در علوم کسبوکار، مدیریت، مهارتهای نرم و سخت و غیره، صاحب یک فعالیت تجاری را در مسیر رسیدن به اهداف تجاریاش راهنمایی میکند. نهفقط کسبوکارهای بزرگ؛ بلکه استارتآپها نیز میتوانند از دانش این متخصصان استفاده کنند.مطابق تعریف برایان تریسی (Brian Tracy) یکی از معروفترین نویسندههای حوزهی تجارت که خود یک کارآفرین (Entrepreneur) برتر نیز محسوب میشود؛ بیزینس کوچ (Business Coach) خود کارآفرینی باتجربه و موفق است که تصمیم گرفته از استعداد آموزگاری و نیز تجاربش برای کمک به سایر کارآفرینان استفاده کند.آنچه ما بهعنوان متقاضی راهنمایی از مربی کسبوکار دریافت میکنیم، بسته به انتظارات، اهداف، نقاط ضعف و قوت فعلی و دیگر جزئیات خودمان و کسبوکارمان متفاوت است. اما اگر بپرسید که هدف بیزینس کوچینگ چیست؟ پاسخ را شاید بتوان در یک کلمه خلاصه کرد؛ و آن کلمه «رشد» است.یک مربی کسبوکار خوب، علاوه بر داشتن دانش بهروز و اطلاع از روندهای تجارت در دنیای بهشدت درحالتغییر امروز، باید شنوندهای توانا، توانمند در حل مسئله و دارای روحیهی همدلی و دلسوزی باشد.
دریافت مشاوره و خدمات از یک مشاور کسبوکار تا حدودی شبیه به داشتن یک شریک تجاری است. تخصص این افراد را میتوان به پنج مورد زیر خلاصه کرد.
پیش از راهاندازی کسبوکار و یا در مراحل اولیهی آن باید بتوانید ارزشهای متمایزکنندهی خود را نسبت به رقبایتان بشناسید. بهعبارتدیگر باید بدانید که قرار است چه ارزش جدیدی با خود به حوزهی فعالیتتان بیاورید. این در حالی است که بسیاری از کسبوکارها حتی اگر واقعا ارزشی با خود به همراه آورده باشند، تا سالها پس از فعالیتشان خود از این موضوع اطلاعی ندارند. استفاده از خدمات بیزینس کوچینگ در این زمینه به شما به یکی از اشکال زیر کمک میکند:
اگر میپرسید که مهمترین وظیفهی بیزینس کوچینگ چیست؟ باید بگوییم ترسیم مسیری که یک کسبوکار باید بین جایی که امروز است و جایگاهی که میخواهد در آینده داشته باشد! این مسیر باید بهشکل واقعبینانه و با توجه به پتانسیل کسبوکار و نقاط ضعف و قوتش صورت بگیرد. یک مربی به شما کمک میکند که همهی جوانب و امکانات لازم را درنظر گرفته و زمانبندی مناسب و منطقیای هم برای این مسیر متصور شوید.مزیت مهم بیزینس کوچینگ این است که فردی از بیرون و بدون پیشفرضها و قضاوتهای ذهنی شما به کسبوکارتان مینگرد. این فرد، تجارتهای موفق در حوزهی فعالیت را بههمراه مدلهای تجاری، روشهای حل مسئله و مسیری که طی کردهاند را بهخوبی میشناسد و توانایی آنالیز آنها را دارد. او مسیر کسبوکار شما را نیز با دادههای منطقی و ریاضیاش ترسیم میکند.
راهاندازی و مدیریت یک سازمان و حتی یک استارتاپ دونفره امری مشکل و وقتگیر است. پس از راهاندازی تجارت، معمولا درگیر امور اداری، لجستیکی، مدیریتی، مالی و غیرهی مختلفی میشویم که لزوما به دانش و حوزهی تخصص ما ارتباطی ندارند.به دلایل ذکرشده و مشابه آنها، بسیاری از مدیران کسبوکار، پسازمدتی در رشتهی خودشان دیگر بهروز نیستند. چراکه فرصت مطالعه یا شاید حتی فکر در مورد موارد فنی و تکنیکی کسبوکارشان ندارند. موضوعی که نتیجهاش عدم رضایت مشتریان و باختن میدان رقابت به رقبای قدرتمندتر است. به همین دلیل نیز آنها پسازمدتی به فکر شرکت در سمینارها، کارگاهها و یا خرید انواع کتاب و سیدی میافتند. روشهایی که هیچکدام بهاندازهی بهرهگیری از خدمات بیزینس کوچینگ کارساز نخواهند بود.یک مربی کسبوکار که در زمینهی فعالیت ما متخصص و آگاه نیز باشد بهخوبی میتواند این نقطهضعف را برای هر سازمانی پوشش دهد. حسن بزرگ او این است که مانند ما با چالشهای واقعی تجارت، تولید، مدیریت و نیز قوانین و مسائل روز آشنا و درگیر است.
کوچینگ کسب و کار ، آموزش خود شما را نیز بهعنوان مدیر یا صاحب آن شامل میشود. شاید با تحصیل در دانشگاه در رشتهی تخصصیتان یا مطالعهی کتب و منابع علمی کافی بتوانید صلاحیت فنی لازم را برای راهاندازی یک تجارت در همان حوزه به دست بیاورید، اما شاید عادات، خلقیات، پیشفرضهای ذهنی و سبک زندگیتان همهی زحماتتان را به باد دهد. اعتمادبهنفس، نظم، انتقادپذیری، روش صحیح انتقادکردن و تصمیمگیری از مهمترین مهارتهای فردی هستند که در اداره و توسعهی هر سازمانی ضروری محسوب میشوند.
یک بیزینس کوچ، بهخوبی میداند که باید در شناسایی نقاط ضعف و تقویتشان در شما صبور باشد. اگر او به اندازهی کافی در کارش حرفهای و متخصص باشد، فضایی امن برای مطرح شدن این نقاط ضعف و کار کردن روی آنها فراهم میکند. در این زمینه او درست مانند مشاور عمل میکند؛ هرچند که اگر ضعف در مهارتهای فردی سبب مشکلات جدی در زندگی یا محیط کارتان شده، بهرهگیری از مشاورههای تخصصیتر روانکاوان نیز لازم است.
علاوه بر پوشش نقاط ضعف، برای رهبری قدرتمند و هوشمندانه یک کسبوکار، باید برخی روحیات را در خود به وجود آورده و تقویت کنید. ریسکپذیری و مدیریت آن یکی از مهمترین این روحیات است. علاوه بر این، باید بتوانید ایدههای خلاقانه تولید کرده و آنها را پرورش دهید. توانایی تجزیه و تحلیل مسائل، به دور از تعصبات نیز دیگر روحیهای است که یک مدیر باید داشته باشد.بیزینس کوچینگ به شما کمک میکند این روحیات را بسیار بیشتر از یک فرد معمولی در خود تقویت کنید. مربی شما برایتان تمرینهایی طراحی کرده و روند پیشرفتتان در این شاخصها را ارزیابی میکند. او همچنین به شما کمک میکند این ویژگیها را بهشکل فرهنگ سازمانی تعریف کنید تا همکاران و کارمندانتان نیز بتوانند آنها را کسب کرده و توسعه دهند.
کسبوکارهای غیرحرفهای تا زمانی که مشکلی برایشان پیش نیاید به فکر کمک علمی و عملی گرفتن از بیرون نمیافتند. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته، راهاندازی یا دستکم توسعهی هر فعالیت تجاری و مالی، پس از مراحل اولیهی خانگی و فردی، بدون دریافت مشاوره، نه غیرممکن اما تقریبا بیمعنی و بسیار غیرحرفهای محسوب میشود. بااینحال بهطورکلی در موارد زیر قطعا به کوچینگ کسب و کار نیاز خواهیم داشت:
دنیای تجارت و کسبوکار، علاوه بر عرصههای تولید و معامله، فرصتهای کاری و شغلی دیگری را نیز پدید آورده است. یکی از پردرآمدترین این فرصتها، کوچینگ کسب و کار است. جالب است بدانید که بسیاری از افراد موفق در تجارت، مانند بیل گیتس، استیو جابز، وارن بافت، مارک زاکربرگ و اریک اسمیت (مدیر سابق گوگل) در مسیر کاری خود بیزینس کوچ داشتهاند.مسیر ورود به شغل مربیگری کسبوکار بهطور خلاصه شامل مراحل زیر است:
اما شرایط موفقیت در بیزینس کوچینگ چیست؟ در ادامه به این سوال با بررسی دو نوع مهارت نرم و سخت پاسخ میدهیم.
یک مربی کسبوکار برای اینکه بتواند مهارتهای نرم (Soft Skills) را در مشتری خود ایجاد یا تقویت کند، باید خود از آنها برخوردار باشد. این مهارتها ذاتی هستند و اگر آنها را در خود نمیبینید باید حداقل، انگیزهی ایجاد و تقویتشان را داشته باشید:
مهارتهای سخت (Hard Skills) توانمندیهایی قابل یادگیری هستند که از شغلی به شغل دیگر، متفاوت خواهند بود. آنها معمولا تخصصی بوده و قابل ارزیابی از طریق آزمونهای مشخص هستند. اگر میپرسید که مهارتهای سخت لازم برای موفقیت در بیزینس کوچینگ چیست؟ پاسخ ما موارد زیر است:
با وجود اینکه سالها از ظهور خدمات مربیگری کسبوکار میگذرد، هنوز هم بسیاری از مدیران نمیدانند که دلیل اهمیت بیزینس کوچینگ چیست؟ سوالی که در این مقاله تلاش کردیم به آن پاسخ دهیم. یک مربی کسبوکار حرفهای، مانند یک بازوی قدرتمند میتواند مسیر رشد تجارت شما را تسهیل کند. او انتظارات شما را منطقی کرده و مانع از هدررفت پول و انرژیتان خواهد شد. بنابراین لازم است که همین امروز برنامهای برای استفاده از این خدمات در شرکتتان تنظیم کنید.
رضاپودینه |بیزینس کوچ و مدرس مهارت های فردی و سازمانی سابقه آموزشی از سال 1394 تا الان و تجربه تدریس و مشاوره به بیش از 4 هزار نفر دارای تجربه و سابقه ثبت و راه اندازی بیش از 400 برند و کسب و کار مشاور غول های اقتصادی ایران و متخصص در امر راه اندازی کسب و کار